Nowa ustawa dotycząca jawności cen mieszkań

24 kwietnia 2025 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o jawności cen mieszkań, której celem jest zwiększenie przejrzystości rynku nieruchomości oraz wzmocnienie pozycji konsumentów. Projekt ustawy, przygotowany przez klub parlamentarny Polska 2050-TD, został przyjęty niemal jednogłośnie. W maju 2025 roku Senat RP przyjął ustawę z szeregiem poprawek redakcyjnych i merytorycznych, które obecnie oczekują na rozpatrzenie przez Sejm. Ostateczny kształt ustawy nie został więc jeszcze przesądzony.

Zakres ustawy o jawności cen mieszkań

Ustawa nakłada na deweloperów obowiązek publikowania szczegółowych informacji dotyczących cen oferowanych lokali mieszkalnych. Dotyczy to zarówno ceny całkowitej, jak i ceny za metr kwadratowy, a także kosztów elementów dodatkowych, takich jak miejsca postojowe, komórki lokatorskie czy ogródki. Informacje te mają być udostępniane na stronach internetowych deweloperów oraz przekazywane do centralnego rejestru prowadzonego na portalu dane.gov.pl. W przypadku rozbieżności między ceną podaną publicznie a ceną zawartą w umowie, obowiązywać ma cena korzystniejsza dla nabywcy.

Transparentność cenowa na rynku nieruchomości

Ustawodawca dąży do zapewnienia konsumentom dostępu do pełnej, rzetelnej i aktualnej informacji, co ma umożliwić podejmowanie świadomych decyzji zakupowych. Regulacja ma również przeciwdziałać nieuczciwym praktykom, takim jak ukrywanie rzeczywistych kosztów czy manipulowanie informacjami cenowymi. W szerszym ujęciu ustawa wpisuje się w działania mające na celu zwiększenie transparentności rynku nieruchomości i ograniczenie asymetrii informacyjnej między deweloperami a nabywcami.

Sankcje wobec deweloperów?

Zgodnie z ustawą, naruszenie obowiązków informacyjnych przez deweloperów będzie traktowane jako praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów. Oznacza to, że sprawy te będą podlegały nadzorowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który będzie mógł nakładać odpowiednie sankcje administracyjne. W wersji uchwalonej przez Sejm mechanizmy egzekwowania są jednak dość ogólne, co było przedmiotem krytyki ze strony ekspertów. Poprawki Senatu zmierzają do ich doprecyzowania, m.in. poprzez wskazanie obowiązku codziennej aktualizacji danych oraz ich archiwizacji.

Wątpliwości interpretacyjne i ograniczenia

Pomimo pozytywnego odbioru społecznego, ustawa budzi pewne wątpliwości interpretacyjne. Przede wszystkim, nie obejmuje ona wprost mieszkań sprzedawanych na podstawie umów rezerwacyjnych lub przedwstępnych, co może stanowić lukę wykorzystywaną przez część rynku. Ponadto, choć obowiązek publikacji cen został rozszerzony, nadal istnieje ryzyko ukrywania kosztów w elementach nieobjętych bezpośrednio ustawą, np. w opłatach eksploatacyjnych czy kosztach wykończenia. Brakuje również precyzyjnych definicji niektórych pojęć, co może prowadzić do rozbieżności interpretacyjnych i utrudniać egzekwowanie przepisów.

Wnioski – co dalej z jawnością cen mieszkań?

Ustawa o jawności cen mieszkań stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia przejrzystości rynku nieruchomości i ochrony interesów konsumentów. Poprawki Senatu, choć jeszcze nieprzyjęte, wskazują na kierunek dalszego uszczelniania systemu i eliminowania potencjalnych luk prawnych. Ostateczna skuteczność regulacji będzie zależeć od decyzji Sejmu oraz praktyki stosowania przepisów przez deweloperów i organy nadzoru. W dłuższej perspektywie możliwe będzie również rozważenie dalszych nowelizacji, które objęłyby inne formy transakcji mieszkaniowych oraz doprecyzowały mechanizmy kontroli i sankcji.