Nowa – stara procedura zatwierdzania taryf wod-kan

Kompetencja do zatwierdzania taryf za wodę i ścieki wraca do gmin. To prawda, ale tylko częściowa.

Zmiany w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym omawiamy w ramach serii artykułów na naszej stronie internetowej. W pierwszej publikacji omówiliśmy kwestie związane z terminem złożenia wniosku o zatwierdzenie taryf za wodę i ścieki w związku z nowelizacją ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków.

Teraz pod lupę bierzemy procedurę zatwierdzania taryf.

Artykuł powstał w oparciu o założenia ujęte w projekcie ustawy z dnia 8 stycznia 2025 r. W przypadku zmian w projekcie na kolejnych etapach procesu legislacyjnego zamieścimy odrębny artykuł, w którym zaktualizujemy dotychczasowe publikacje.

Kto zatwierdzał będzie taryfę?

W uzasadnieniu projektu ustawy mowa jest o tym, że samorząd oczekiwał powrotu do rozwiązań sprzed wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę oraz zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Tamta procedura, zdaniem samorządu, zapewniała odpowiednią elastyczność i szybkość rozpatrywania wniosków o zatwierdzanie taryf. Ustawodawca zamierza częściowo odpowiedzieć na te postulaty. Przy czym słowo „częściowo” jest w tym przypadku kluczowe.

O ile samo zatwierdzenie taryfy faktycznie będzie kompetencją rady gminy, o tyle wcześniejsze etapy procedury przewidują – w zależności od okoliczności – fakultatywną albo obligatoryjną rolę organu regulacyjnego, ale po kolei…

Wniosek o zatwierdzenie taryfy wod-kan

Adresatem wniosku o zatwierdzenie taryfy będzie rada gminy, lecz składać się go będzie za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Termin na złożenie wniosku pozostanie niezmieniony – przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne składa go co najmniej 120 dni przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy.

Organ wykonawczy gminy dokonywać ma oceny i analizy (prawnej i ekonomicznej) wniosku i na jej podstawie:

• wezwać przedsiębiorstwa wod-kan do uzupełnienia braków formalnych, uzasadnienia lub załączników do wniosku (projekt ustawy nie zakłada zmian w przepisach art. 24b ust. 3-7, które w chwili obecnej określają zasady „budowy” wniosku ale nie znamy jeszcze projektów przepisów wykonawczych do ustawy, które mogą w tym zakresie „namieszać”);
• skierować (obligatoryjnie) projekt taryfy do uzgodnienia z organem regulacyjnym w przypadkach określonych w art. 24ba ust. 1 projektu ustawy (w szczególności, gdy projekt taryfy przewiduje wzrost cen i stawek opłat większy niż wzrost inflacyjny albo o więcej niż 15% względem średnich cen i stawek opłat z poprzedniej taryfy);
• wystąpić (fakultatywnie) o opinię dotyczącą projektu taryfy do organu regulacyjnego – w przypadku, gdy taryfa nie podlega obligatoryjnemu uzgodnieniu.

Po ocenie, czy wniosek wymaga podjęcia jakiegoś z ww. działań, wójt (burmistrz/prezydent miasta) przekazuje wniosek przedsiębiorstwa wod-kan o zatwierdzenie taryfy wraz z uzasadnieniem radzie gminy. Dołącza do tego swoją rekomendację dotyczącą zatwierdzenia albo odmowy zatwierdzenia taryfy wraz z uzasadnieniem i – jeżeli na wcześniejszym etapie zostały one wydane przez organ regulacyjny – uzgodnienie albo opinię organu regulacyjnego.

Przy sporządzaniu rekomendacji dla rady gminy wójt (burmistrz/prezydent miasta) ma wziąć pod uwagę treść uzgodnień albo opinii organu regulacyjnego (w przypadku, gdy takie zostały wydane) – co sugerować może, że organ wykonawcy będzie nimi związany.

Zatwierdzenie / odmowa zatwierdzenia taryfy

Po tym jak komplet dokumentów trafi do rady gminy, ta niezwłocznie podjąć ma uchwałę o zatwierdzeniu lub odmowie zatwierdzenia taryfy. Oprócz szeregu „stanowisk” dotyczących projektu taryfy rada gminy ma także – przy wydaniu uchwały – dokonać własnej oceny w tym zakresie. Tak więc jest to kolejny etap, na którym – pomimo sukcesu przedsiębiorstwa wod-kan na etapach wcześniejszych – projekt taryfy może się „nie ostać”.

Powyższe pokazuje, że zmiany – pomimo postulowanego uelastycznienia i przyspieszania procedury zatwierdzania taryf wod-kan mogą faktycznie wywołać efekt odwrotny. Sama wielość podmiotów „po drugiej stronie” stanowi pierwsze wyzwanie dla jednostek realizujących zadania wod-kan. W chwili obecnej taryfy procedowane są przed organem regulacyjnym i procedura toczy się zasadniczo w trybie przewidzianym dla postępowań administracyjnych. Tryb postępowania to kolejny czynnik, który może stanowić wyzwanie. Przepisy w projektowanej ustawie przewidują, że – tak ja teraz – przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego będą miały zastosowanie do postępowania przed organem regulacyjnym (które może, ale nie musi mieć miejsca). Jednak procedura „przed” radą gminy, która finalnie decyduje o zatwierdzeniu lub odmowie zatwierdzenia taryf toczyła się będzie na specyficznych zasadach opisanych w projekcie ustawy. Ma to konsekwencje chociażby w kontekście obliczania terminów dla podejmowania określonych czynności przez organy władzy publicznej. Organów, których na swojej drodze przedsiębiorstwa wod-kan spotkają co najmniej dwa (rada gminy oraz organ wykonawczy), a które będą między sobą (a czasem z udziałem również RZGW) wymieniały dokumenty dotyczące taryf wod-kan co samo w sobie może powodować problemy natury praktycznej.

Pomoc w sprawie taryf wod-kan

Mam nadzieję, że po lekturze niniejszej publikacji sama procedura (pomimo swojej zawiłości) jest bardziej przystępna. Prawidłowe zrozumienie nowego procesu zatwierdzania taryf pozwoli uniknąć błędów proceduralnych. 

Jeśli potrzebujesz wsparcia w przygotowaniu i procedowaniu wniosku o zatwierdzenie taryfy – zapraszamy do kontaktu. Zapewniamy doradztwo zespołu ekspertów – zarówno od strony prawnej jak i ekonomicznej.